GÖRELE ATMA TÜRKÜLERİNDE TOPLUMSAL YAŞAM (5)

Salıya dek beklenir mi… Hamsi, hamsi bu… Deniz soğumaya başlamıştır… Kasım başlarıdır… Hamsi çıkmış… Yakın köylerden tenekeyi, sepedi, gıdığı alan yola düşmüş… Teneke, sepet yılları…1960’lar olmalı…
Devlet maaş bağlıyuHa bu iş iyi olduGavlan ağacı dibiDeyneklerile doldu
“Emine halamın” türküsü. Babam, amcalarım, halalarım “bir şey” anlatırken anlattıklarını gülünecek biçime dönüştürürlerdi. Emine halam da, Gülüşan halam da “65 Yaş Maaşı” almışlardı. Demirel Dönemi olmalı… O yıllar Görele Konakdüzü’nde iki ulu çınar vardı Biri eski Hükümet Konağının yanı başındaydı… Halam maaş almak için hükümete başvu­ranları anlata anlata bitiremezdi… Belini büken, eline bi deynek alan gelmiş, deynekleri gavlanın dibine yığmış, bi gışlık odun birikmiş… derdi. Emine halamın kemençeci Halla’nın, Mehmet Civelek’in eşi olduğunu belirteyim…Yalu işi değildiYeni püsküllü fesiBasgun yedi demendeArtık kısıldı sesi
Cumhuriyet öncesinden gelen türkülerden biri olmalı. “Yalu”, Yalı; Görele anlamındadır. Yalı işi olmadığına göre fesi İstanbullardan alınmış olmalı. “Azgın”, “zorba” bi­rinin değirmende baskın yemesiyle gücünü tümden yitirdiği vurgulanıyor…
Deniz gıyı isgeleİsgele gelse dileFır fır döner eteklerGadehler elden ele
Kolbastı türkülerinin, oyunlarının oluşum ortamı anlatılmakta. “Fır fır döner etekler” dendiğine göre kadın oynatıldığı açık. Fır fır dönen etekler sözü Karaman’ın başka türkülerinde de geçmekte. Onun anlattıklarına göre oynatılan kadın azınlıktandır.
Elleri açuk yarimAkıldan gaçuk yarimGel gizli buluşalımGörele küçük yarim
Sevdiğine akıldan kaçık, diyerek eleştiri mi yapıyor dersiniz?
Yamyamlar yanıp sönerDerenin düzlerindeDönüp durur garılarAteş var gözlerinde
Kadın oynatma eğlencelerini betimlemekte. Yamyamı bilir misiniz? Aydınlatma aracı. Şişeye gaz doldurulur. Şişenin ağzına bez sarılı güdüne sıkıştırılır. Şişenin ağzı aşağı gelecek biçimde tutulur, sallanır. Beze gaz bulaşır. Bez tutuşturulur. Gece boyu, gaz bitene dek yanar, aydınlatır…Görele postanesiHani bana mekdubunDüşenin dostu olmazVurun garibe vurun
“Gariplik” etkili getirilmiş dile, ata sözüyle de pekiştirilerek..