Bu köşede, 16.06.2024 tarihinde “Yetkisiz Tarife” başlıklı yazı ile dolmuş fiyatlarına gelen zammı eleştirmiştim. Daha doğrusu zammı değil, hukuki dayanaksızlığını ve yöntemini eleştiri konusu yapmıştım. Giresun Belediye Meclisinin 09.07.2024 tarihli şehir içi dolmuş kooperatiflerinin zam talebini görüşen mecliste kabul edilen kararın Yasalara aykırı olduğunu belirtmiştim. Karar ile birlikte şehir içi yolcu taşıma ücretleri sivil 20,- TL olarak belirlenmişti. Bu kararın içinde birçok yanlış olduğunu da dile getirmiştim. Bu yanlışlara ilişkin hukuki dayanaklarını da göstererek açıklamalar yapmıştım. Belediye, tarifeyi belirlerse 5362 sayılı Yasanın 62. maddesinin diğer hükümlerinin yürütülmesinde sorun olacağını söylemiştim. Anlaşma, itiraz ve yargı sürecinin işletilemeyeceğini belirtmiştim. ***Her ne kadar şehir içi dolmuş tarifesine ilişkin bir düzeltme haberi görmediysek de, 16.06.2024 tarihinden sonra gazetelerde dolmuş ücretlerine yeniden zam yapıldığı haberini okuduk. 29.07.2024 tarihli habere göre Giresun- Bulancak dolmuşlarının ücret tarifesinin yeniden belirlendiğini ve 5,-TL artırılarak 35,- TL olduğunu öğrendik. Haberin dayanağı olarak bir tarifenin fotoğrafını gördük. Fotoğrafa göre tarifenin, Giresun ESOB’nin 12 Şubat 2024 tarih ve 8 sayılı kararıyla onaylandığını anladık. Yani, yerel seçimden önce Giresun-Bulancak dolmuşlarının ücret tarifesi 35,- TL olmuş. Fiilen bu tarihten günümüze kadar iki kez fiyat değişimi yapıldığını anımsıyorum. İlkinde 25,- Liraya sonrasında da 30,- Liraya ulaştı diye biliyorum. 5362 sayılı Yasanın 62. maddesi hükmü uygulanmış olsaydı, zam ihtiyacı duyulduğuna göre bu tarihten itibaren uygulamaya konulurdu. Bu tarihte uygulanmayıp 29.07.2024 tarihinde uygulamaya başlanmasının iyi niyet esaslarına uyup uymadığını, kamuoyunun vicdanına bırakıyorum. Bu boyutunu göz ardı etsek dahi, ilgili maddenin 7 gün içinde Valiliğe ve Belediyeye bildirim yapılmasına ilişkin hükmüne uyulup uyulmadığını kamuoyunun öğrenme hakkı vardır. Eğer bu bildirim yapıldıysa Valilik ve Belediyenin, neden bu tarifeleri uygun bulduğunu, uygun bulmadılarsa anlaşma yoluna gidilip gidilmediğini, anlaşmaya varılamamışsa neden itiraz sürecinin işletilmediğini, itiraz edildiyse sonucu veya bugünkü aşamasının kamuoyuna açıklanmasına ihtiyaç yok mudur? Sürecin son aşaması olan yetkili mahkemeye neden itiraz yapılmadığı da açıklanmalıdır. Giresun ESOB, 7 günlük bildirim süresine uymayarak 29.07.2024 tarihinden sonra Valilik ve Belediyeye bildirim yapmış ise onayından itibaren yaklaşık 6 ay sonra yürürlüğe konulan tarifenin fahiş olduğunu ile sürmek mümkün değil midir? Bu durumda Valiliğin ve Belediyenin anlaşma, itiraz ve yargı sürecini işletmesi gerekmez mi? Ancak, bütün bunlardan başka trajikomik bir durum vardır: tarifenin, motorlu taşıyıcılar kooperatifine verildiği anlaşılmaktadır. Bu durum, Yasanın 62. maddesine açıkça aykırıdır. Bir kooperatif, ESOB’nden tarife isteyemez. Yalnızca, ilgili Esnaf Odasına başvurarak, ortaklarının haklarını savunmak için tarife hazırlanmasını talep edebilir. Dolayısıyla söz konusu tarifenin yok hükmünde olduğunu da düşünmekteyim. Umarım, hukukun içinde kalma çabasına herkes destek verir! Kamuoyuna gönderilip gazetelerde yer alan fotoğrafa göre esnafın adı belli değil, odasının adı belli değil, esnaf odası kayıt numarası belli değil, esnaf ve sanatkâr sicili numarası belli değil. Yalnızca bir plaka numarası gözüküyor, diğer bilgiler yazılmamış. Buna tarife denilebilir mi? Bir de bu usulsüz tarifeyle 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 54. maddesi hükmü uyarınca Ticaret İl Müdürlüğünce tarife denetimi yapılarak, esnafa ceza yazılmasına neden olunmayacak mıdır? Oda ve birlik yetkililerinin yaptığı yanlışlığın bedelini, esnafa ödettirmek doğru mudur? Kaldı ki, amacımız, esnafın denetlenmesi ve cezalandırılması değildir, yalnızca hukukun içinde kalınmasını sağlamaktır.Neden, yalnızca Bulancak-Giresun dolmuşlarının tarifesi yayımlanmıştır? Diğer ilçelerin tarifesi var mıdır? Yoksa diğer ilçelerin dolmuşçu esnafının tarifeye ihtiyacı yok mudur? Bütün bunların kamuoyuna açıklanması gerekmez mi? *** Sonuç olarak, 5362 sayılı Yasa 62. maddesi hükmünün yürütülmesinde bir sorun olduğu görülmektedir. Odalardan başlayarak Esnaf ve Sanatkâr Odaları Birliğine; Valilikten Belediyeye değin hukuki düzenlemelere uyulmadığı, yetkilerin ve hakların kullanılmadığı açıktır. Anlaşılan, hiçbir kurum ve kuruluş, bu yasal düzenlemeye sahip çıkmamaktadır. Esnafın hakkını korumak Odasının görevi iken vatandaşın hakkını korumak da Belediyeye ve Valiliğe düşmektedir. Odalar, neden esnafına sahip çıkmadığını, kamuoyuna açıklamak zorundadır. Neden, kendisine ait olan yetki ve görevin bir motorlu taşıyıcılar kooperatifinin kullanmasına göz yumduğunu açıklamak zorundadır. Birlik, neden kooperatifin hazırladığı tarifeyi onayladığını açıklamak zorundadır. Valilik ve Belediye, neden tarife ile ilgili olarak anlaşma, itiraz ve yargı yoluna gitmediğini, kamuoyuna açıklamalıdır. İlgili herkesi sağduyuya ve hukuka uygun davranmaya çağırıyorum. Umuyorum, diliyorum, duyan ve gereğini yapanlar olur.
